ایزابلا الهام بخش مهره وزیر
چگونه ملکه "ايزابلا کاستيا" الهام بخش مهره وزير در شطرنج مدرن گرديد.
حتما تا به حال وصف سريال "حريم سلطان" را شنيده ايد. در اين سريال يک شخصيت بحث برانگيز وجود دارد به نام "ايزابلا" ، پرنسس "کاستيا" که البته بنا بر رواياتي نه تنها در مملکت عثماني حضور نداشته بلکه در خاک اسپانيا يک ملکه قدرتمند بوده است و بنا بر اظهار مورخان الهام بخش پيدايش مهره وزير ( يا همان Queen در زبان لاتين) مي باشد.
"ايزابلا" ملکه "کاستيا" که اسپانيا را متحد کرد و "کريستف کلمب" را براي کشف آمريکا فرستاد، الهام بخش پيدايش وزير( Queen) در شطرنج مدرن نيز مي باشد.
هنگامي که اعراب اسپانيا را در قرن هشتم ميلادي فتح کردند شطرنج را به اسپانيا آوردند. اما بنا بر تحقيق تارخ نگاران شطرنج ، آن شطرنج به شکل امروزي نبود تا اين که ايزابلا در اوج قدرت خود قرارگرفت و اين چنين شد که Queen( وزير در زبان فارسي) به قدرتمند ترين مهره شطرنج تبديل شد(1).
"گاورت وسترولد" ،تارخ نگار هلندي شطرنج و قهرمان سابق نوجوانان که دراسپانيا زندگي مي کند، گفته است: "در شکل اوليه خود ، معادل مهره Queen ، "مرد" بوده است ، مهره اي که در زبان اسپانيايي aferza ناميده مي شود که برگرفته از زبان فارسي است و به معني« وزير» ( vizier ) و يا « ياور» (adjutant) مي باشد ."
دکتر "وسترولد" گفت: "اين مهره ضعيف و حرکاتش محدود بود. بعدهاً حدود سال 1475 هنگامي که "ايزابلا" به عنوان ملکه "کاستيا" تاج گذاري کرد، شکل آن به زن تبديل شد اما شبيه شاه ، تنها قادر بود که در هر بار يک خانه حرکت کند.
تا 1495هنگامي که "ايزابلا" قدرتمند ترين زن در اروپا شد ، قواعد امروزي شطرنج شکل گرفت که در آن ملکه ( وزير) در همه جهات صفحه شطرنج مي توانست حرکت کند."
تا 1495هنگامي که "ايزابلا" قدرتمند ترين زن در اروپا شد ، قواعد امروزي شطرنج شکل گرفت که در آن ملکه ( وزير) در همه جهات صفحه شطرنج مي توانست حرکت کند."
دکتر "وسترولد" که کتابي در مورد تکامل شطرنج مدرن تدوين نموده است مي گويد: شطرنج هميشه دنياي واقعي را منعکس نموده است .
او مي گويد تصادفي نيست که پيدايش اولين مهره زن در شطرنج با پوشش يک تاج ، شمشير و عصاي سلطنتي همزمان شد با ظهور ملکه "ايزابلا" که اروپا را با قدرت رهبري ، شجاعت و عزم خود شگفت زده ساخت.
بازي شطرنج نشان دهنده جنگ و تقابل بين دو ارتش ميباشد که در آن شاه در بين رخ ها،فيل ها (2) و سواره نظام خود قرار دارد در حاليکه صفوف پياده ها نمايشگر دهقانان و سربازان پياده در خط جلويي مي باشند. اين بازي در سراسر "آندولوس" ( اسپانياي امروزي) بسيار محبوب بود و بازتابي از درگيري هاي مداوم بين پادشاهي هاي عربي و بين شواليه هاي جنگجوي مسيحي و کافران اشغالگر بود.
اين نظريه بر اين است که اين جنگجويان واقعي سرعت بازي شطرنج را کند احساس مي کردند بنابر اين به ملکه ( وزير) با تلفيقي از قدرت فيل و رخ آزادي حرکات بيشتري داده شد. اين امر موجب تغييراتي درحرکات گشايشي شد و به وسط بازي تنوع بيشتري بخشيد و آخر بازي را با قادر ساختن پياده براي وزير شدن در خانه آخر دگرگون کرد. و همه اين عوامل باعث شد که کيش و مات در صفحه شطرنج شتاب بيشتري بگيرد.
خوزه "آنتونيو گارزون" تاريخ نويس والنسيايي که با دکتر "وسترولد" همکاري دارد مي گويد: يک شعر والنسيايي به نام شطرنج عاشقان که در سال 1475 يعني همان سال تاجگذاري ملکه نوشته شده است، براي اولين بار حرکات امروزي وزير بر روي صفحه شطرنج را توصيف کرده است. اين اثر يک تمثيل است که بازي کامل شطرنج را توصيف نموده است و شامل اشارات صريح به دربار آن زمان دارد.
پانويس(1) – در شطرنج باستاني وزير ضعيف ترين مهره شطرنج بود که تنها مي توانست يک خانه در قطر حرکت کند.
پانويس (2) - مترجم : در شطرنج مدرن مهره فيل از سوي اروپايي ها تبديل به اسقف (bishop) شد.
برگرفته از: سایت شطرنج ایرانیان
منبع : شبکه خبری تاریخ (HNN)
بهترین 10 شهر شطرنج در جهان؛ از کوبا تا مسکو 
